knjige
Svedočanstvo za istoriju
O knjizi Velibora Berka Savića „Solunci na lomači”
Bora M. Karapandžić
|
|
Onda dolazi poglavlje „Solunci na lomači”
gde su sudske presude Brozovih sudova, koji su iz mržnje i osvete izricali presude najboljim i najhrabrijim sinovima Srbije i srpskog naroda. To je da čovek prosto ne veruje! Solunci su hteli da obnove Udruženje nosilaca Albanske spomenice koje je bilo prvobitno osnovano još pre Drugog svetskog rata. Međutim, komunistička vlast je sve činila da uguši Udruženje i ne dozvoli rad. Na stranama od 142. i 157. pisac donosi spisak nosilaca Albanske spomenice 1915-1916. Podružnica Valjevo s podacima kada su rođeni, odakle su i kada su preminuli. (Žao mi je što u spisku nisam našao ime svoga oca Milovana V. Karapandžića, koji je takođe bio nosilac Albanske spomenice i koga je kralj Aleksandar Prvi 1926. godine postavio za vojno-državnog majstora pekara 6-og pešadijskog puka Kralja Aleksandra Prvog u Bijeljini.) Spisak ima 401 solunca i dva počasna člana. Ovo poglavlje se završava slikama Luke Kutlešića, Živka (Davida) Aduta, Vidoja Gajića i Dragoljuba Gajića koje su Nemci među prvima streljali 1941. godine.
Zatim sledi poglavlje „Dokumenti” s Njegoševim stihovima: „Kome snaga leži u topuzu, tragovi mu smrde nečoveštvom”. Tu su presude Brozovih sudova nevinim ljudima, koje je pisac ovih redova bezmalo sve lično poznavao. Naročito je duša zabolela, kada sam čitao presudu poznatom valjevskom sudiji Dragoljubu Dragojloviću, koga je redovni sud bio osudio na vremensku kaznu, a onda ga preuzeo Vojni sud i izrekao smrtnu kaznu, i bio streljan!
